روش پژوهش و ارائه
Research and Presentation Skills
| مقطع: کارشناسی | گرایش: نرم‌افزار |
| نوع درس: نظری | تعداد واحد: ۳ |
| پیش‌نیاز: زبان تخصصی کامپیوتر | هم‌نیاز: – |
هدف کلی
هدف از این درس آشنایی با اصول و روش‌های انجام پژوهش و کسب مهارت در ارائه‌های علمی فنی است. قدم‌های لازم در انجام پژوهش بحث و ارائه مؤثر نتایج پژوهش به صورت گفتاری و نوشتاری آموزش داده می‌شود. علاوه بر طرح ویژگی‌های ارائه‌های گفتاری و نوشتاری به صورت عام، بعضی از انواع خاص این ارائه‌ها نیز مورد تأکید قرار می‌گیرد و ویژگی‌های خاص آن‌ها و نکاتی که باید در آن‌ها مورد توجه باشد مطرح می‌شود. نمونه‌هایی از این ارائه‌ها شامل سمینار دانشجویی، دفاع از پایان نامه، ارائه مقاله یا پوستر در کنفرانس‌ها، جلسات مصاحبه، تهیه گزارش سمینار، گزارش پایان‌نامه، گزارش کارآموزی، نگارش مقاله و تهیه زندگی‌نامه شخصی است. به‌علاوه، دانشجویان در طی این درس با نرم‌افزارهای مورد استفاده در پژوهش و ارائه آشنا می‌شوند و در طی نیم‌سال با انجام یک پژوهش و ارائه آن در کلاس، به‌طور عملی مباحث مطرح شده را تمرین و تجربه می‌کنند.
سرفصل‌ها
- مقدمه
- اهداف و اهمیت درس، ماهیت پژوهش در مهندسی، ارائه تأثیرگذار و عوامل مؤثر در آن
- روش پژوهش
- تعاریف و مفاهیم اولیه مرتبط با پژوهش
- اهداف و سؤالات پژوهش، نقشه ذهن، دیاگرام استخوان ماهی
- تعریف موضوع پژوهشی و انتخاب عنوان
- روش‌های پژوهش در مهندسی، روش علمی، مدل‌سازی، شبیه‌سازی
- تدوین طرح پژوهش، تهیه زمان‌بندی و تخمین بودجه طرح
- جستجو در اینترنت، انتخاب انواع منابع و اعتبارسنجی آن‌ها، نرم‌افزارهای مدیریت منابع (زوترو، اندنوت)
- بررسی سوابق موضوع، مطالعه و یادداشت برداری، نرم‌افزارهای مورد استفاده در یادداشت برداری (وان نوت)
- روش‌ها و نکات مهم در بخش عملی-تجربی پژوهش
- چمع‌بندی مطالعات، تهیه گزارش خام اولیه
- رعایت اخلاق علمی در کارهای پژوهشی و معرفی مصادیق تقلب علمی (Plagiarism)
- اصالت (Originality)، نوآوری (Novelty)، نقش در تولید علمی (Contribution)
- ارائه گفتاری (شفاهی)
- معرفی انواع ارائه‌های شفاهی
- تهیه طرح ارائه با سازماندهی و زمان‌بندی ارائه مطالب
- نکات مهم مربوط به قبل از زمان ارائه، تهیه اسلایدهای ارائه، نرم‌افزارهای مفید در تهیه ارائه
- نکات مهم مربوط به حین ارائه شفاهی
- جنبه‌های خاص در انواع ارائه‌های شفاهی مانند سمینار دانشجویی، دفاع از پایان‌نامه، ارائه مقاله در کنفرانس، ارائه پوستر، ارائه در مصاحبه‌ها
- ارائه‌ی نوشتاری (کتبی)
- اجزاء ضروری در گزارش‌های فنی
- سبک‌های مرجع‌نویسی و ارجاع در متن، اهمیت داشتن مراجع معتبر و به‌روز در کار پژوهشی
- ویژگی‌های نگارش علمی، اصلاحات ادبی و نشانه‌گذاری، درست‌نویسی در فارسی
- ویرایش گزارش خام اولیه، ویرایش محتوایی و غیرمحتوایی
- جنبه‌های خاص در انواع ارائه‌های نوشتاری مانند پیشنهاد پایان‌نامه (کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا)، گزارش پایان‌نامه، گزارش کارآموزی، مقاله‌ی مجله علمی (پژوهشی، ترویجی و مروری)، مقاله کنفرانس، پیشنهاد پژوهشی، گزارش فنی و ثبت اختراع
- ارائه‌های صنعتی و حرفه‌ای
- شیوه‌ی تدوین طرح تجاری (Business plan)، درخواست اعتبار (Grant) یا تسهیلات برای طرح پژوهشی یا صنعتی، درخواست پیشنهاد (RFP: Request For Proposal)، اسناد مناقصه
- شیوه‌ی معرفی یا تبلیغ یک محصول یا خدمت
ارزیابی پیشنهادی
- آزمون‌های میان‌ترم و پایانی: ۴۰٪
- ارائه‌ی شفاهی و گزارش کتبی: ۴۰٪
- تمرین‌های عملی: ۲۰٪
منابع پیشنهادی
- سید محمد تقی روحانی رانکوهی، شیوه ارائه مطالب علمی و فنی، ویرایش پنجم، انتشارات جلوه، ۱۳۹۴.
- علیرضا علی‌احمدی و وحید سعید نهایی، توصیفی جامع از روش‌های تحقیق، تولید دانش، ۱۳۹۰.
- فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دستور خط فارسی، نشر آثار، ۱۴۰۱.
- رضا صفابخش، پژوهش و ارائه در مهندسی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، ۱۳۹۸.
- B. Gastel and R. A. Day. How to Write and Publish a Scientific Paper. 9th Edition, Cambridge University Press, 2022.
- M. Alley. The Craft of Scientific Presentations Critical Steps to Succeed and Critical Errors to Avoid. 2nd Edition, Springer, 2013.